Τα Μεγάλα Έργα που Μεταμορφώνουν τη Θεσσαλονίκη

 

Μια σειρά από εμβληματικά έργα υποδομής, που για χρόνια παρέμεναν στα χαρτιά, βρίσκονται πλέον σε πλήρη εξέλιξη, αλλάζοντας ριζικά την εικόνα της πόλης, την καθημερινότητα των πολιτών και τις αναπτυξιακές προοπτικές της Θεσσαλονίκης.

Από το πολύπαθο Μετρό που επιτέλους λειτουργεί και επεκτείνεται, μέχρι το αμφιλεγόμενο Flyover και τις φιλόδοξες αναπλάσεις του παραλιακού μετώπου και του στρατοπέδου Παύλου Μελά, η Θεσσαλονίκη του 2025 είναι ένα εργοτάξιο που ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία.

Τα έργα αυτά, παρά τις πρόσκαιρες δυσκολίες που ορισμένα προκαλούν, δημιουργούν τις βάσεις για μια πόλη πιο σύγχρονη, πιο προσβάσιμη, πιο πράσινη και πιο ανταγωνιστική, μια πόλη που ενισχύει την αυτοπεποίθησή της και διεκδικεί τον ρόλο που της αξίζει.

 

Μετρό Θεσσαλονίκης: Η Πορεία προς την Ολοκλήρωση – Αντίστροφη Μέτρηση για Καλαμαριά, Προτεραιότητα η Δυτική Επέκταση

 

Το Μετρό Θεσσαλονίκης, το πιο εμβληματικό έργο υποδομής της πόλης, μετά από δεκαετίες αναμονής, δεν αποτελεί απλώς μια λειτουργική πραγματικότητα, αλλά έναν ζωντανό οργανισμό που αναπτύσσεται και σχεδιάζει τα επόμενα βήματά του. Με τη βασική γραμμή να έχει ήδη αλλάξει τις μετακινήσεις στο κέντρο, το βλέμμα στρέφεται πλέον στην ολοκλήρωση της επέκτασης προς την Καλαμαριά και στον σχεδιασμό για την κάλυψη των πυκνοκατοικημένων δυτικών συνοικιών, ένα έργο ύψιστης κοινωνικής και αναπτυξιακής σημασίας.

 

 

Επέκταση προς Καλαμαριά: Νέα Ημερομηνία και Τεχνικές Προκλήσεις

 

Η αντίστροφη μέτρηση για την παράδοση της επέκτασης του Μετρό προς την Καλαμαριά έχει ξεκινήσει, ωστόσο με μια μικρή παράταση. Ενώ ο αρχικός στόχος ήταν ο Νοέμβριος του 2025, η νέα επίσημη ημερομηνία παράδοσης έχει μετατεθεί για τον Φεβρουάριο του 2026.

Η ολιγόμηνη αυτή καθυστέρηση, όπως έχει επισημάνει η ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, οφείλεται κυρίως σε τεχνικά ζητήματα που προκύπτουν από την ανάγκη “κουμπώματος” της νέας γραμμής πάνω στο ήδη λειτουργούν σύστημα της βασικής γραμμής. Για να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες δοκιμές ασφαλείας στα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα και το λογισμικό, θα χρειαστεί να γίνουν προγραμματισμένες διακοπές στη λειτουργία της βασικής γραμμής για μικρά χρονικά διαστήματα, κάτι που αναμένεται να ανακοινωθεί στο άμεσο μέλλον.

Παρ’ όλα αυτά, το έργο της επέκτασης, που περιλαμβάνει πέντε νέους, υπερσύγχρονους σταθμούς (Νομαρχία, Καλαμαριά, Αρετσού, Νέα Κρήνη και Μίκρα) σε μια διαδρομή 4,8 χιλιομέτρων, βρίσκεται στην τελική του ευθεία. Οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί και το βάρος πλέον πέφτει στις τελικές δοκιμές, ώστε η παράδοση να γίνει με απόλυτη ασφάλεια για τους επιβάτες.

 

Το Βλέμμα στα Δυτικά: Η Επόμενη Μεγάλη Προτεραιότητα

 

Μετά την Καλαμαριά, η απόλυτη προτεραιότητα για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου του Μετρό είναι η επέκτασή του προς τις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης. Η επέκταση αυτή θεωρείται κρίσιμη, καθώς θα εξυπηρετήσει πυκνοκατοικημένες περιοχές με έντονη εμπορική κίνηση και αυξημένες ανάγκες μετακίνησης, δίνοντας για πρώτη φορά πρόσβαση στο μέσο σε χιλιάδες πολίτες.

Παρότι το έργο βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο σε σύγκριση με την επέκταση της Καλαμαριάς, οι σχετικές προκαταρκτικές μελέτες προχωρούν. Ο σχεδιασμός προβλέπει την κατασκευή ενός νέου κλάδου που θα ξεκινά από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και θα καλύπτει περιοχές όπως οι Αμπελόκηποι, η Μενεμένη, ο Εύοσμος, η Σταυρούπολη και η Πολίχνη, με τελικό στόχο τη σύνδεση με το νοσοκομείο Παπαγεωργίου.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο παραμένει η εξασφάλιση της χρηματοδότησης για ένα τόσο μεγάλο έργο. Η κυβέρνηση και η “Ελληνικό Μετρό” βρίσκονται σε αναζήτηση των κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων, με πιθανές πηγές να αποτελούν το νέο ΕΣΠΑ ή δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Παρά τις οικονομικές προκλήσεις, η πολιτική βούληση είναι σαφής: η Δυτική Θεσσαλονίκη αποτελεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα για το Μετρό, ένα στοίχημα που θα ολοκληρώσει τον βασικό κορμό του δικτύου και θα το καταστήσει ένα πραγματικά μητροπολιτικό μέσο μεταφοράς για ολόκληρη την πόλη.

 

 

Flyover Θεσσαλονίκης: Πρόοδος άνω του 25% και Επιτάχυνση των Εργασιών

 

Το έργο της Υπερυψωμένης Ταχείας Λεωφόρου (Flyover) στη Θεσσαλονίκη, το μεγαλύτερο οδικό έργο που κατασκευάζεται στην πόλη, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, μεταμορφώνοντας την Ανατολική Περιφερειακή Οδό. Με την πρόοδο να ξεπερνά πλέον το 25%, οι εργασίες εισέρχονται σε μια νέα, πιο εντατική φάση, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Μάιο του 2027.

Οι υπεύθυνοι του έργου τονίζουν πως τα οδικά έργα αυτής της κλίμακας είναι “οπισθοβαρή”, που σημαίνει ότι ο ρυθμός προόδου επιταχύνεται γεωμετρικά όσο η κατασκευή πλησιάζει προς την ολοκλήρωσή της. Αυτή τη στιγμή, τα εργοτάξια εκτείνονται σε όλο το μήκος των 13 χιλιομέτρων της παρέμβασης, με τις εργασίες να συνεχίζονται νυχθημερόν.

Το έργο δεν αφορά απλώς την προσθήκη μιας γέφυρας, αλλά την πλήρη ανακατασκευή της Περιφερειακής Οδού. Το τελικό αποτέλεσμα θα περιλαμβάνει 9 ανισόπεδους κόμβους, 10 νέες γέφυρες και 3 σήραγγες, με τον νέο υπέργειο άξονα να έχει μήκος 4 χιλιόμετρα. Με την ολοκλήρωσή του, η κυκλοφοριακή ικανότητα του δρόμου αναμένεται να διπλασιαστεί, φτάνοντας τα 10.000 οχήματα ανά ώρα ανά κατεύθυνση, προσφέροντας μια ουσιαστική λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης.

Καθοριστικό ρόλο στην επιτάχυνση παίζει η χρήση της νορβηγικής μεθόδου, που βασίζεται σε κινητά μεταλλικά καλούπια μήκους 45 μέτρων. Με αυτή τη μέθοδο, κάθε νέο τμήμα της γέφυρας μπορεί να ολοκληρώνεται σε μόλις 12 ημέρες. Από το φθινόπωρο, με την άφιξη δεύτερου καλουπιού από την Κίνα, θα κατασκευάζονται 90 μέτρα ανά δύο εβδομάδες. Ουσιαστικά, η κίνηση αυτή αναμένεται να διπλασιάσει τον ρυθμό κατασκευής του πιο απαιτητικού τμήματος του έργου, διασφαλίζοντας την τήρηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.

 

 

Η Ανάπλαση του Παραλιακού Μετώπου και τα Έργα που Αλλάζουν τη Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη

 

Η Θεσσαλονίκη δεν αλλάζει μόνο στο κέντρο της. Ένα τεράστιο και πολυεπίπεδο σχέδιο μεταμόρφωσης βρίσκεται σταδιακά σε εξέλιξη, αγκαλιάζοντας ολόκληρη τη Μητροπολιτική της περιοχή. Από τη φιλόδοξη ενοποίηση των 40 χιλιομέτρων της ακτογραμμής της, που φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια Ριβιέρα, μέχρι τα εκατοντάδες μικρότερα και μεγαλύτερα έργα που αναβαθμίζουν τις γειτονιές σε 12 δήμους, η πόλη επανακαθορίζει τη σχέση της με τη θάλασσα και τον δημόσιο χώρο, με ορίζοντα την επόμενη δεκαετία.

Στο πρόγραμμα «Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη» εντάχθηκαν και μεγάλες υπερτοπικές παρεμβάσεις, όπως το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά, καθώς και η εξυγίανση και ανάδειξη του δυτικού παράκτιου μετώπου.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν εξασφαλιστεί 210 εκατ. ευρώ για έργα στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης. Οι οκτώ Δήμοι με αστικά χαρακτηριστικά που συμμετείχαν αρχικά στο πρόγραμμα, έγιναν πλέον δώδεκα (οι νέοι Δήμοι είναι του Θερμαϊκού, Θέρμης, Λαγκαδά και Ωραιοκάστρου).

Για πρώτη φορά, μέσω του νέου ΕΣΠΑ, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας χρηματοδοτεί τους Δήμους όχι μόνο για την υλοποίηση των έργων, αλλά και για την εκπόνηση των μελετών που είναι αναγκαίες για την ωρίμανσή τους.

 

 

Το Παραλιακό Μέτωπο: Ένα Όραμα 40 Χιλιομέτρων

 

Για δεκαετίες, η Θεσσαλονίκη χαρακτηριζόταν ως μια πόλη που, παρά τη θέση της, “έχει γυρισμένη την πλάτη στη θάλασσα”. Σήμερα, το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο στην ιστορία της πόλης στοχεύει να το αλλάξει αυτό οριστικά. Πρόκειται για την ενοποίηση και ανάπλαση του παραλιακού μετώπου, ένα γιγαντιαίο εγχείρημα που εκτείνεται σε μήκος 40 χιλιομέτρων και διατρέχει επτά δήμους: από το Δέλτα και τους Αμπελόκηπους-Μενεμένη στα δυτικά, μέχρι τον κεντρικό Δήμο Θεσσαλονίκης, την Πυλαία-Χορτιάτη, τη Θέρμη και τον Θερμαϊκό στα ανατολικά.

Ο κεντρικός στόχος είναι να πάψει η σημερινή ασυνέχεια και αποσπασματικότητα του χώρου. Η υφιστάμενη κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τοπικές ρυθμίσεις των επιμέρους δήμων, συχνά χωρίς συνολικό όραμα και με αυθαιρεσίες, εμποδίζει την ουσιαστική αλληλεπίδραση των κατοίκων και των επισκεπτών με τη θάλασσα.

Το όραμα είναι η δημιουργία ενός ενιαίου, προσβάσιμου μετώπου, το οποίο θα μπορεί κανείς να διατρέχει πεζή ή με ποδήλατο, ενώ εξετάζεται σοβαρά και η δημιουργία θαλάσσιας συγκοινωνίας που θα συνδέει τα παράκτια σημεία.

Το τελικό ζητούμενο είναι η δημιουργία ενός παραλιακού μετώπου εφάμιλλου με αυτό της Βαρκελώνης, που θα προσελκύσει επενδύσεις και θα αναβαθμίσει το βιοτικό επίπεδο σε ολόκληρη την περιοχή.

Το Προεδρικό Διάταγμα, που θα οριστικοποιήσει το ειδικό χωρικό σχέδιο, αναμένεται να εκδοθεί τέλος του χρόνου ή στις αρχές του επόμενου έτους.

Αμέσως μετά προβλέπεται η σύσταση ενός ειδικού φορέα διαχείρισης, ο οποίος θα αναλάβει τον συντονισμό και την υλοποίηση του πολύπλοκου αυτού project.

Στο μεσοδιάστημα έχουν ήδη υλοποιηθεί κάποιες ενέργειες στο δυτικό τμήμα του θαλάσσιου μετώπου και έχει πραγματοποιηθεί σημαντικό έργο στο ζήτημα της εξυγίανσης των παλιών βυρσοδεψείων. Επίσης το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει μια μεγάλη παρέμβαση στην περιοχή του Καλοχωρίου, σε έκταση 700 στρεμμάτων.

 

 

Έργα στην Καρδιά της Μητροπολιτικής Περιοχής

 

Παράλληλα με το μεγάλο στοίχημα του παραλιακού μετώπου, το πρόγραμμα “Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη” της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας λειτουργεί ως ένας ισχυρός μοχλός ανάπτυξης για τις γειτονιές της ευρύτερης περιοχής.

Η νέα φάση του προγράμματος επικεντρώνεται σε ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων που βελτιώνουν την καθημερινότητα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Αυτές περιλαμβάνουν:

 

Περιβάλλον και Πράσινο: Δημιουργία νέων πάρκων και χώρων πρασίνου, καθαρισμός του παράκτιου μετώπου του Θερμαϊκού και δημιουργία “πράσινων” σχολικών αυλών.

 

Βιώσιμη Κινητικότητα: Προμήθεια νέων ηλεκτρικών οχημάτων και αντιρρυπαντικών απορριμματοφόρων για τους δήμους.

 

Πολιτισμός και Τουρισμός: Έργα για την προστασία και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και δράσεις για την τουριστική ανάπτυξη.

 

Εμβληματικά Μητροπολιτικά Έργα: Πέρα από τις διάχυτες δράσεις, το πρόγραμμα περιλαμβάνει και εμβληματικές παρεμβάσεις. Το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα παρόλο που η ολοκλήρωσή του οδηγείται από αναβολή σε αναβολή. Αν και οι εργασίες ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2021 και έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί το φθινόπωρο του 2023, ο χώρος του πρώην στρατοπέδου των 340 στρεμμάτων, εδώ και πάνω από 3,5 χρόνια, δεν έχει μεταμορφωθεί και μετατραπεί σε Μητροπολιτικό Πάρκο.

Στην ίδια περιοχή, της Δυτικής Θεσσαλονίκης, δρομολογούνται και άλλα έργα τεράστιας σημασίας, όπως η κατασκευή του νέου Ογκολογικού Νοσοκομείου στο πρώην στρατόπεδο Καρατάσιου, αλλά και η δημιουργία ενός νέου περιαστικού δάσους στην Ευκαρπία. Τα έργα αυτά, σε συνδυασμό με την πολυαναμενόμενη επέκταση του Μετρό προς τα δυτικά, συνθέτουν ένα παζλ παρεμβάσεων που φιλοδοξεί να άρει τις χρόνιες ανισότητες και να αναβαθμίσει ολιστικά ολόκληρη τη Μητροπολιτική Θεσσαλονίκη.

 

 

Λιμάνι Θεσσαλονίκης: Η Επόμενη Μέρα – Από την 6η Προβλήτα στις Στρατηγικές Συνδέσεις

 

Το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης εισέρχεται δυναμικά στην πιο κρίσιμη φάση του μετασχηματισμού του, με το εμβληματικό έργο της επέκτασης του 6ου προβλήτα να παίρνει πλέον σάρκα και οστά. Παράλληλα, οι πολύπαθες συνδέσεις του λιμανιού με τα εθνικά οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, απαραίτητες για την ανάδειξή του σε κορυφαίο διαμετακομιστικό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, βρίσκονται στην τελική ευθεία για τη δρομολόγηση ή την ολοκλήρωσή τους.

Η επέκταση του 6ου προβλήτα αποτελεί την καρδιά του επενδυτικού σχεδίου της ΟΛΘ Α.Ε., ένα έργο που θα επιτρέψει στη Θεσσαλονίκη να υποδέχεται τα μεγαλύτερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (Super Post-Panamax).

Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες θα αρχίσουν οι εργασίες για την κατασκευή του, μετά από δεκαετίες καθυστερήσεων.

Το έργο θα κοστίσει περίπου 180 εκατ. ευρώ με χρόνο ολοκλήρωσης 1.000 ημερών και περιλαμβάνει την κατασκευή ενός νέου κρηπιδώματος μήκους 513 μέτρων, τη δημιουργία μιας επιπλέον χερσαίας ζώνης 347 μέτρων και την εκβάθυνση του πυθμένα στα -17,6 μέτρα. Το αποτέλεσμα θα είναι ο σχεδόν διπλασιασμός της δυναμικότητας του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων, ενισχύοντας καθοριστικά την ανταγωνιστικότητα του λιμανιού.

Η καθυστέρηση της οδικής σύνδεσης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με τo εθνικό οδικό δίκτυο οφείλεται σε διαδικασίες απαλλοτριώσεων. Εφόσον αυτές ολοκληρωθούν, το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός 18-24 μηνών. Η σύνδεση θα μειώσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, βελτιώνοντας την οδική ασφάλεια και τη ροή των βαρέων οχημάτων προς το λιμάνι.

Το τρίτο και εξίσου κρίσιμο κομμάτι του παζλ είναι η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού, και ειδικότερα του 6ου προβλήτα, με το εθνικό δίκτυο. Η σύνδεση αυτή είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών, επιτρέποντας στα εμπορεύματα να μεταφορτώνονται από τα πλοία απευθείας στα τρένα και να ταξιδεύουν προς τις αγορές των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης.

Στο πλαίσιο αυτό, μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2026 αναμένεται να ανακηρυχθεί ανάδοχος για το σημαντικό σιδηροδρομικό έργο «δύο σε ένα» της Θεσσαλονίκης, που περιλαμβάνει τον Δυτικό Προαστιακό Σιδηρόδρομο και τη νέα σιδηροδρομική σύνδεση του ΟΛΘ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2029-αρχές του 2030. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 53,5 εκατ. ευρώ, είναι υπό ένταξη στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027» και αποτελείται από δύο βασικά σκέλη, τα οποία δεν θα διαχωριστούν, ώστε να αποφευχθούν νέες καθυστερήσεις.

Η σιδηροδρομική σύνδεση του ΟΛΘ είναι συμβατική υποχρέωση του ελληνικού Δημοσίου, βάσει της σύμβασης παραχώρησης του λιμανιού σε ιδιώτη.

Η νέα γραμμή θα έχει μήκος 2,8 χλμ., με υπέργεια γέφυρα 1 χλμ. και διπλή γραμμή, περνώντας ανισόπεδα από κομβικές οδούς όπως η 26ης Οκτωβρίου και η ΠΑΘΕ.

Με την ολοκλήρωση του έργου θα καταργηθεί η παλαιά σύνδεση από την Πύλη 11 που προκαλεί κυκλοφοριακά προβλήματα.

Σε συνδυασμό με την ανάπτυξη Εμπορευματικού Κέντρου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, η σιδηροδρομική σύνδεση θα καταστήσει τη Θεσσαλονίκη μια πλήρως λειτουργική πύλη εμπορίου, ικανή να ανταγωνιστεί τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου.